Jak pomagać w odrabianiu prac domowych najmłodszym

Pierwszy etap kształcenia jest dla rodziców najczęściej dużym wyzwaniem, czasem jest to jedyny okres nauki ich dzieci, w którym starają się tak aktywnie uczestniczyć. Z czasem uznają, że tematy realizowane w szkole są coraz trudniejsze i w razie problemów dzieci z nauką sięgną po pomoc korepetytorów.
Póki co, dzieci są małe, mają 6 – 10 lat i z wielkim entuzjazmem rozpoczynają naukę w szkole podstawowej. Rodzice zachęcają do poznawania liter, kształtnego pisania, uczą się z dziećmi wierszyków na pamięć, pomagają pisać pierwsze opowiadania, czytać lektury i opowiadać minione wydarzenia. Zachęcają też do liczenia i rozwiązywania zagadek. Początki wydają się łatwe.
Z czasem jednak autor podręcznika podnosi poprzeczkę i zamiast prostych słupków do liczenia, pojawiają się zadania z treścią. I to jaką! Nieraz cała rodzina głowi się nad rozwiązaniem, jednocześnie krytykując
nauczyciela, który zadał tak niedorzeczną pracę domową. Jakie zadania mogą
sprawiać największą trudność tak
dzieciom jak i rodzicom? Jak próbować rozwiązać te trudności?

1. Ćwiczenia
   dotyczące udzielenia odpowiedzi na
   pytania lub ułożenia pytania.
   Dlaczego te zadania są trudne dla dzieci? Ponieważ na początku szkolnej
   kariery dzieci dopiero zaczynają zastanawiać się nad gramatyką i
   poprawnością języka, struktura pytania każe dziecku odwrócić szyk zdania i
   znaleźć informację, która będzie odpowiedzią. I choć dorosłym wydaje się
   proste i oczywiste, że o czas pytamy kiedy/która
   godzina/o której, o miejsce gdzie,
   o osobę kto, o rzecz co, o czynność co robimy, to dzieciom trzeba to wszystko wyjaśniać. Zatem
   zanim przystąpimy do odrobienia tego typu pracy domowej należałoby
   wcześniej przeprowadzić następujące ćwiczenie: zadajemy dziecku pytania, a
   ono nam odpowiada. Pytania i odpowiedzi zapisujemy na kartce. Następnie
   możemy podkreślać tym samym kolorem fragment pytania i odpowiedzi, np. Kiedy
   jemy śniadanie? Śniadanie jemy rano. Później można rozciąć pytania
   i odpowiedzi i jako rozsypankę dać dziecku do ułożenia par pytanie –
   odpowiedź.
   
2. Ćwiczenia
   dotyczące gramatyki i ortografii. Czasami kiedy prosimy
   dziecko, by podało przykłady czasowników, czy rzeczowników wydaje nam się,
   że czyni to bez większego wysiłku. Problem pojawia się wówczas, gdy trzeba
   nazwać poszczególne części mowy w przykładowym zdaniu. Kolega Zosi przyniósł wczoraj do domu
   małego pieska. Dla dziecka odnalezienie w tym zdaniu rzeczowników może
   sprawiać kłopot, ponieważ musi zadać pytanie kto?/co? a w odpowiedzi otrzyma nie tylko wyraz kolega, ale również Zosi i pieska. Dlatego trzeba z dzieckiem ćwiczyć odmianę
   rzeczowników i innych części mowy. Można to zrobić np. w ten sposób: kiedy
   dziecko podaje jako przykład rzeczownik stół, zachęcamy go, by ułożyło jak najwięcej zdań
   zawierających wyraz stół w
   różnych przypadkach. Zapisujemy zdania, a następnie podkreślamy w nich wskazany
   wyraz. Dzięki temu dziecko zauważa, że jedno słowo ma różne formy,
   ćwiczenie to rozwija także sferę gramatyczną języka dziecka, z czasem to
   ćwiczenie będzie także przydatne przy nauce ortografii.
   
3. Zadania z treścią. Związane z ich
   rozwiązaniem trudności dotyczą rozumienia treści, rozumienia pytania i
   znalezienia sposobu na rozwiązanie zadania, czyli dokonania wyboru między
   dodaniem liczb, odejmowaniem, mnożeniem i dzieleniem. Jak zatem pomóc
   dziecku? Przede wszystkim początkowa nauka matematyki to manipulacje,
   zatem rozwiązywanie zadania z treścią rozpoczynamy mając do dyspozycji liczmany: guziki, kamyki,
   patyczki, klocki i oczywiście własne palce. Czytamy z dzieckiem zadanie i
   próbujemy przedstawić jego treść za pomocą liczmanów. Dokładamy liczmany i
   nazywamy tę czynność mówiąc dokładamy.
   W ten sposób naprowadzamy myślenie dziecka na dodawanie. Wszystkie
   manipulacje, które wykonujemy nazywamy: zabieramy, odkładamy – odejmowanie, układam 3 razy tę samą ilość jabłek – mnożenie, rozdzielam cukierki na 4 osoby,
   rozkładam kredki po 3 – dzielenie. Każdą manipulację zapisujemy
   działaniem. Analizując treść zadania, należy zadawać pytania o każdą
   liczbę występującą w zadaniu.
   
4. Rozumienie pozycyjnego układu dziesiątkowego. Bez tej umiejętności
   dzieci nie będą umiały skorzystać z algorytmu działań pisemnych. Jak zatem
   przybliżyć dzieciom układ dziesiątkowy? Należy przygotować następującą
   pomoc:

jedności

dziesiątki

setki

Za pomocą jedności układamy dowolne liczby od 1- 9,
natomiast liczbę 10 układamy za pomocą jednej dziesiątki, budujemy z dzieckiem
liczby typu: 13, 17, itp. Następnie układamy liczby: 20, 30, 50, 37, 58, 59,
itp. W dalszej kolejności przechodzimy do przedstawiania działań za pomocą
setek, dziesiątek i jedności. Umawiamy się z dzieckiem, że dziesiątek i setek
nie można rozcinać, ale można zamieniać 10 jedności to jedna dziesiątka, 10
dziesiątek to jedna setka. Za pomocą tego ćwiczenia dziecko uczy się, jak
zbudowane są liczby i co zrobić w sytuacji, gdy trzeba wykonać działanie 26 +
19 lub 31 – 26.