Kreatywna zabawa – jak pomóc dziecku rozwijać wyobraźnię?

Świat nieograniczonej wyobraźni

Najlepszym reprezentantem świata zabawy jest dziecko. Dla niego czynności zabawowe są zupełnie naturalne. Ono nie musi się wgłębiać w istotę zabawy, nie poznaje jej szczegółowego charakteru, nie analizuje, nie klasyfikuje. Najważniejsze jest zaspakajanie, rozwijanie i pobudzanie ciekawości, poznawanie tego, co mało znane, oraz oswajanie zjawisk niedawno czy wcześniej odkrytych, jednak już uznanych za ulubione, bliskie, najważniejsze. Temu odkrywaniu towarzyszy zazwyczaj przyjemność i radość.

Zobacz też: Rozwój dziecka – vademecum

Księżniczki i rycerze

U nieco starszych dzieci poznanie i obserwacja otoczenia stają się coraz dogłębniejsze. Zabawy tematyczne „w mamę”, „w sklep”, „w lekarza”, „w szkołę”, „w piosenkarkę”, „w dziennikarza”, czy „w zdobywającego medale sportowca” – ta moc wyborów ma wartość poznawczą i kreacyjną.W zabawach dzieci naśladują postaci poznawane podczas czytania opowiadań lub utworów poetyckich, oglądania filmów, przedstawień teatralnych i programów telewizyjnych. Będą to najczęściej bohaterowie o cechach pozytywnych: dobrzy, troskliwi, opiekuńczy, mili, sympatyczni, a także odważni i silni. Dla dzieci ważne są też osoby sprawujące władzę, ale władzę sprawiedliwą, stąd lubianym przez nie gatunkiem literatury są baśnie.

Popularne wśród dzieci przedszkolnych i wczesnoszkolnych są „zabawy realne”. W zabawie „w szkołę” najatrakcyjniejsza bywa postać nauczyciela. W działaniach tych często następuje zmiana ról. Każde z dzieci może więc, choć przez chwilę, zostać kimś cenionym i podziwianym. Baśnie i bajki dają natomiast wiele możliwości twórczych, pobudzają marzenia. Można czasem poczuć, jak to jest być czarodziejem, królem, dobra wróżką, królewną czy rycerzem.

Teatr pod okiem dorosłych

Nauczyciel wychowawca wspólnie z dziećmi przygotowuje scenki na podstawie bajek i baśni oraz tekstów innego rodzaju. Powstają wierszowane i śpiewane dziecięce „niby-bajki”. Wszyscy uczniowie są zajęci. Część może działać aktywnie przy tworzeniu scenografii, przygotowywaniu strojów lub wybranych rekwizytów. Inni redagują zaproszenia, afisze, plakaty i dbają o ich szatę graficzną. Pozostali to aktorzy. Zdarza się, że już w drugiej klasie wybiera się dziecięcych kierowników literackich i „podpowiadaczy”. Prace plastyczne związane z teatralizacją tekstu często budzą podziw, szczególnie gdy nauczyciel wskazuje na różne możliwości wykonania, nie podając gotowych schematów. W takiej atmosferze wzajemnej inspiracji np. szopki bożonarodzeniowe będą zadziwiały sposobem wykonania, fakturą, różnorodnymi materiałami, barwą, kształtem.

Zobacz też: Jakie zabawki rozwijają zdolności dziecka?

Kreatywna pantomina

Bogactwo użytych środków pozwoli na percepcję wzrokową, dotykową i całościowy odbiór dzieła. Dzieci lubią ruch, śpiewanie i naśladowanie. Wyrażają swój śpiew ciałem, całą osobą. W zależności od słów piosenki będą przykładowo „udawały” grę na instrumencie. Każdy odgadnie jego nazwę z samej mowy gestów. Uczniowie doskonale wyrażają życie przyrody: wiatr, szum fal, promienie słońca i ich oddziaływanie na ludzi. Im dziecko jest bardziej wrażliwe na piękno, dobro i prawdę, tym większe są jego kreatywne możliwości w podejmowanych zabawach.

Solne dekoracje - przepis i inspiracje z masą solną

Fragment pochodzi z książki "Dziecko w świecie zabawy. O kulturze, cechach i wartościach ludycznej edukacji", red. Bronisława Dymara (Impuls, 2010). Publikacja za zgodą wydawcy.